Treny

feat. Stefan Wesołowski (violin, strings arrangment) Ania Śmiszek - Wesołowska (cello) Maja Siemińska (vocals)

Miasmah/Gusstaff

2008

  1. Rytm To Nieśmiertelność
  2. Lament
  3. Orszula
  4. Żal
  5. Powoli
  6. Taniec
  7. O Ma Żałości!
  8. Tren IV
  9. Walc
  10. Martwa Cisza
  11. Rytm To Nieśmiertelność II
Bandcamp

EN

On “Treny”, Jacaszek and the accompanying musicians combined electronic music with the sounds of classical music. Classical instruments and vocal improvisations have been transformed electronically. As a result, he achieved slightly blurred lo-fi sound combined with raw violin, cello and vocal melodic lines. Grieving, slowly repeating themselves electronic phrases, violin harmonies and beautiful, delicately processed electronic vocals – this is the music on “Treny”. There is a lot of silence and concentration, longing and anguish.

PL

Projekt który łączy elektronikę z brzmieniami klasycznymi. Klasyczne instrumenty, wokalowe improwizacje, poddane zostały rozmaitym elektronicznym zabiegom. Efektem jest charakterystyczne nieco zabrudzone, spatynowane brzmienie lo-fi, zestawione potem z surowymi partiami skrzypiec wiolonczeli i wokalu. Muzyka Trenów to żałobne, powoli powtarzające się elektroniczne frazy, smyczkowe harmonie oraz piękne delikatnie przetworzone elektroniczne wokale. Dużo ciszy i skupienia, tęsknoty i bólu.

SELECTED REVIEWS:

Abi Bliss The WIRE : „Somewhere deep beneath the junction where classical, electronica and ambient meet, Norwegian label Miasmah has been carving out its own dark and distinctly chilly cavern. As this album from Gdansk based Michal Jacaszek shows, it’s a place filled with foreboding, haunted by the ghosts of chamber orchestras who, misled by electronic manipulations and tape loops, stumble down unexplored passages until only their echoes could be heard. The atmosphere on „Treny” may be less oppressive than that of the ocean floor sepulchres found on labelmate Elegi’s 2007 release „Sisteres”, but both are not so much a collection of distinct tracks as a constant shuffling and revisiting of sonic elements over a slowly unfurling album.
„Rytm to Niesmiertelnosc I” establishes the template, with spliced together atmospherics that suggest sudden air pressure changes or the laboured pumping of machinery. Having previously incorporated poetry and spoken word into pieces, here Jacaszek sets the task of conveying a wordless narrative to Maja Sieminska’s vocals and Stefan Wesolowski’s bold, bittersweet arrangements for violin and cello, punctuated later on by notes picked out dolefully on piano.
With its emotional palette running from sharp, tearing grief to lingering wistful regret via several grey shades of gloom, „Treny” demands more than casual attention if it’s not to drift past unheeded. But moments such as the plucked harp and subtle beats recalling Four Tet’s „Rounds” on „Lament”, a sudden, disconcerting convergence of voices in „Zal” and the way final track „Rytm to Niesmiertelnosc II” chops vocals into peppery, rhythmic snippets all combine to ensure that „Treny” is more than mood music for cave trolls.

Boomkat (UK): „Marsen Jules, Arvo Part, Zbigniew Preisner’s soundtrack work for Krzysztof Kieslowski, Deaf Center, Max Richter, Erik Satie, Alberto Iglesias – if you are familiar and in awe of any or all of these names then this latest album on the exceptional Miasmah label will no doubt end up on your essential listening pile for the foreseeable future. Jacaszek has managed with „Treny” to assemble an album so heart-stoppingly beautiful and personal that we’ve been stunned into silence for its entire 55 minute duration. With string arrangements provided courtesy of Stefan Wesolowski, the foundations of the album are set with Cello and Violin painting fragile outlines coloured by subtle electronic manipulations, harp, piano and reduced, haunting operatic voices. Unlike so many of his contemporaries, Michael Jacaszek doesn’t make use of any samples, with everything on the album assembled by the musicians on hand (notably Maja Sieminska, Anja Smiszek-Wesolowska and Wesolowski and Jacaszek themselves) – and the subtle grandeur of the album is almost impossible to take in over one sitting, even if the impact is absolutely immediate. This is the kind of album that you just cannot believe a bijou imprint like Miasmah is able to lay its hands on – such is the scale of its success that it feels like a hugely important piece of work, far outweighing almost anything else we’ve heard in the modern classical field these last eighteen months. Cinematic without ever feeling contrived, „Treny” is surely one of the most impressive, mystical and astonishing albums of the year – we just cannot imagine that anyone listening to it will fail to be utterly bowled over and taken in – listen to the previews and you’ll get an idea of just what we mean. Deaf Center’s Miasmah label has slowly and carefully assembled a life-changing catalogue of releases designed to enrich and expand our musical horizons, and with „Treny” they have just delivered their most complete and compelling musical statement to date. We absolutely implore you to check this album out, one of the year’s most important releases thus far. ESSENTIAL PURCHASE.”

TEXTURA (Canada): „One of the key reasons why Michal Jacaszek’s Treny impresses as such a hauntingly beautiful collection is that the Polish producer eschewed samples entirely in the creation of the album’s material and instead exploited to the fullest degree the artistic gifts of three guests— violinist Stefan Wesolowski, cellist Ania Smiszek-Wesolowska, and singer Maja Sieminska—all of whom make pivotal contributions to Jacaszek’s work. Listening to his chamber-electronic lamentations, obvious names from the electronic and classical fields spring to mind—Max Richter, Marsen Jules, Murcof, Arvo Part, Henryk Gorecki, Giya Kancheli—yet Jacaszek manages to create something that feels unique. Deploying a limited but powerful set of sonic elements is one way of accomplishing that, and, by repeatedly spotlighting the mournful cry of Wesolowski’s violin and haunted wordless vocalizing of Sieminska, Jacaszek does exactly that. The tastefully implemented electronic contributions that help solidify the sonic mass into hypnotic webs are more often than not subliminally rather than overtly present and rarely draw excessive attention to themselves (the exception to the rule, “Powoli” places vaporous streams front and center alongside the funereal percussive treatments that creep unsettlingly into position). The music itself is simultaneously elegiac and ponderous but communicates with powerful emotive force when elemental themes voiced by piano, strings, and vocals loop over and over, thereby intensifying their entrancing effect. Another reason why Treny makes such a powerful impression is the strength of its melodic dimension. Don’t let the material’s relentlessly gloomy ambiance fool you: a remarkable piece like “Taniec” is packed with memorable motifs and melodies—the groaning cello figure, the anguished moan of the voice that drifts through the foreboding atmosphere Jacaszek sculpts with his subtle manipulations, and the glacial lull of its stop-start tempo (note the hiccupping pause at the end of every eighth bar which is punctuated by a single piano chord). Every piece distinguishes itself in like manner as an arresting confluence of sounds and motifs: the layered counterpoint of Sieminska’s voice in “Walc”; the slow, stately, and (rather uncharacteristically of the album) steady unfurl of “Martwa Cisza”; the delicate harp lattices that grace “Lament”; and, perhaps most startlingly, the skewed samba feel that imbues this special album’s closing track, “Rytm To Niesmiertelnosc II,” with unexpected uplift.”

Ned Raggett, All Music Guide (USA): „A casual glance at the brooding and beautiful cover art of Treny might lead to the assumption that it’s either an elegant goth/folk construction or a post-black metal valentine (or both). As it happens that’s probably not too far off a description in any event, since Jacaszek’s delicate string arrangements and keening vocals set in counterpoint to the compressed rushes of electronic swells and sighs — almost like a computer with stuttering breathing — are aiming at a new kind of fusion with well established roots. If acts like In the Nursery have long established possibilities of combining classical instrumentation with electronic experimentation, Jacaszek seeks to send things further forward, with songs as prone to murky glitch cutups and reverses as they are the kind of mournful passion that could have made this a release on Projekt or Cold Meat Industries as much as Miasmah, the Norwegian label that does the honors here. Maja Sieminska’s seemingly wordless singing demonstrates her abilities at following in the footsteps of Lisa Gerrard well, while Stefan Wesolowski, who handles the actual string arrangements, and Ania Smiszek-Wesolowska acquit themselves very well on violin and cello respectively, a team playing in moody counterpoint song for song. Michal Jacaszek himself puts it all together with his unsettling rhythms and production, with touches like the water-drop echo on „Zal”.”

Artur Rojek „Dzennik”: „Po syntetyczno-akustycznych eksperymentach na poprzednich płytach tym razem Jacaszek, jeden z najciekawszych polskich twórców nowoczesnej elektroniki, odkrywa rejony współczesnej muzyki poważnej. Efekt świetny i zaskakujący. Muzyka z „Trenów” brzmi jak soundtrack do psychologicznego dramatu i melancholijnym nastrojem przypomina dokonania Maxa Richtera. Jacaszek, podobnie jak anglik, posługuje się minimalnym środkami. Solowe partie skrzypiec czy delikatne dźwięki harfy, oraz sopran Mai Siemińskiej powodują, że utwory nabierają charakteru współczesnych pieśni żałobnych.

Bartek Chaciński „Przekrój”: Michał Jacaszek z elektronicznym sprzętem robi coś zupełnie pod prąd idei muzyki elektronicznej: zamiast unowocześniać, postarza dzięki niemu nagrania. Swoje „Treny” – wyjściowo utwory na instrumenty smyczkowe i głos – topi w delikatnych trzaskach, szumach, samplowanych i przetwarzanych dźwiękach harfy lub fortepianu. Udaje mu się to wyśmienicie, na tyle, że tym albumem startuje także za granicą w barwach ciekawej norweskiej oficyny Miasmah. Jest tu minimalistą w duchu Arvo Pärta i Preisnera, bliżej tego pierwszego, gdy chodzi o głębokość zaklętych w muzyce emocji. Jest też filmowo sugestywny niczym niemiecki kompozytor Max Richter. Podobnie jak ten ostatni w sposób otwarty inspiruje się literaturą. Nieustannie. Od debiutu, na którym starał się odtworzyć klimat starych bajek dla dzieci, przez współpracę z poetką Miłką Malzahn, po projekt Lem Konzept (słuchowisko muzyczne osnute na motywach prozy Lema), przeszedł w rejony przygniatającego smutku „Trenów” Kochanowskiego. I dawno już coś tak smutnego nie cieszyło mnie tak bardzo

Natalia Kanabus – Polskie Radio: Nie istnieją dla Michała Jacaszka żadne bariery stylistyczne ani też czasowe. Raz sampluje on bajki niczym hiphopowy producent DJ Yoda, innym razem sięga po formy piosenkowe, jak Matthew Herbert, by następnie dokonać zwrotu w stronę eksperymentalnej elektroniki i dać upust swojej fascynacji Christianem Fenneszem.Mimo jasnych inspiracji nie ma tu jednak mowy o epigoństwie, naśladowaniu zachodnich wzorców. Prawdziwym atutem Jacaszka jest bowiem to, że za jaką modną na świecie estetykę muzyczną się nie weźmie, wkłada w nią duży pierwiastek słowiańskości – w jak najbardziej pozytywnym tego słowa znaczeniu. A umiejętne subtelne przemycanie własnej tożsamości kulturowej do elektroniki sprawdza się nie tylko w przypadku ambientu, o czym przekonał się Fernando Corona znany jako Murcof. Dlatego Jacaszek ma szansę zrobić światową karierę na szeroką skalę. I pomalutku robi. „Treny” – jak nietrudno się domyślić – nawiązują do twórczości Jana Kochanowskiego. Nie są jednak w żadnym wypadku jej dźwiękową adaptacją – punktem zaczepienia jest tu jedynie osławiony przez poetę, lecz uniwersalny ludzki stan głębokiej żałoby, a odwołania liryczne kończą się na tytułach utworów. Wszystko inne stanowi jak najbardziej autorską wizję emocjonalnego procesu rozpaczy, bazującą na plastycznej wyobraźni artysty i zbudowaną za pomocą samplera, żywych instrumentów i sopranu. Jacaszek bowiem zaprosił na nowy krążek muzyków, z którymi wcześniej współpracował przy projekcie „Kompleta”. Dzięki temu wycięte ze starych orkiestrowych nagrań, obrobione elektronicznie i zaloopowane dźwięki harfy i fortepianu wzbogacone zostały o partie smyczkowe Stefana Wesołowskiego i Anny Śmiszek-Wesołowskiej oraz improwizowany chorałowy śpiew Mai Siemińskiej. Jacaszek od pierwszego utworu „Rytm to nieśmiertelność” przez dziesięć kolejnych konsekwentnie buduje nostalgiczny, posępny nastrój swojego albumu. W ciągu tym zdarzają się jednak momenty mocniej chwytające za żądne silnej ekspresji ucho, jak wspomniany opener, „Lament”, „Żal”, „Walc”, „Rytm to nieśmiertelność II” oraz te bardziej minimalistyczne i rozmyte: „Orszula”, „Powoli”, „Taniec”, „Tren IV”, czy „Walc”, niemalże wprawiające słuchacza w stupor. Utwory te jednak zostały w przemyślany sposób rozłożone na krążku tak, że przy odpowiednim skupieniu u odbiorcy zostanie on poddany stopniowemu, całkowitemu wtopieniu się w żal i refleksyjny smutek i nim się obejrzy, z własnym afektem podąży za dźwiękowym korowodem pogrzebowym.”Treny” wydane zostały w zielonogórskim labelu Gusstaff Records oraz w norweskiej wytwórni Miasmah, znanej amatorom ambientu. Obie wersje krążka różnią się tylko okładką, pozostawiając oryginalne polskojęzyczne tytuły kompozycji. Muzyka ta jednak sama w sobie jest całkowicie czytelna, bez literalnego konspektu. Zwyczajnie piękna i niezwyczajnie pobudzająca ludzką wrażliwość, nikogo nie pozostawi obojętnym, a z uwagi na fakt, że mało tak udanych produkcji ukazuje się na rodzimym rynku, jest to pozycja absolutnie obowiązkowa dla każdego dźwiękowego estety i wręcz narodowe święto dla muzyki instrumentalnej.

Kaśka Paluch – 80bpm: „Zmierzch słońca nad zachodnim szczytem / Doliny nagle ciemnieją / Księżyc ponad sosnami ochładza noc / wiatr, strumyk, wypełnione czystym dźwiękiem.
Kiedy Gustav Mahler pisał ostatnią część swojej symfonii pieśniowej „Das Lied von der Erde”, obawiał się czy aby po wysłuchaniu trzydziestominutowego tekstu o przemijalności życia, śmierci, pożegnaniu, ktoś nie popełni samobójstwa zaraz po wyjściu z sali koncertowej. Jacaszek mógłby się zastanowić nad czymś podobnym. Jego najnowszy album „Treny” jest tak głęboko przesycony smutkiem i bólem, że słuchacze w stanach depresyjnych czy o słabszej psychice powinni do niego podchodzić ostrożnie. Cóż, trudno oczekiwać by tren – literacka odmiana pieśni lamentacyjnej, wywodząca się ze starogreckiej poezji funeralnej – był optymistyczny, żwawy i radosny. Ta płyta po prostu nie mogła brzmieć inaczej.
Nie po raz pierwszy Jacaszek sięga po literackie inspiracje przy nagrywaniu swojej muzyki. Dość wspomnieć, że z Miłką Malzhan nagrał „Sequel” – połączenie jazzu, elektroniki i poezji samej wokalistki, a niedługo później „Lem-concept” – soundtrack do „Bajek robotów” Lema. Tym razem kompozytor nawiązuje do cyklu 19 trenów Kochanowskiego (co wnioskuję po tytule „Orszula” dla utworu trzeciego). Jest to zresztą, trzeba przyznać, związek dość luźny i właściwie jakiekolwiek treny są tu raczej programem niż scenariuszem albumu Jacaszka.
Droga ziemia wszędzie / rozkwita wiosną i rośnie nową zielenią / wszędzie i na zawsze, na zawsze / niebieskie światła błyszczą na horyzoncie / na zawsze, na zawsze.
O specyficznym charakterze „Trenów” świadczy ascetyczny wręcz minimalizm w warstwie elektronicznej – bardzo selektywnie wygrywanych pojedynczych nutach, częstego pauzowania, ostinato, matowego brzmienia, quasi-cerkiewnych pionów akordowych czy precyzyjnie utkanych połączeń harmonicznych. Na tej płaszczyźnie kończy się rola akompaniamentu dla aranżacji skrzypcowych, wiolonczelowych i sopranowych. Wokalizy Mai Siemińskiej dopełniają dzieła, czyniąc z niego rozdzierającą i wzruszającą kompozycję. A i bez tego jest dość smutna. Instrumenty smyczkowe zdają się starać o pokrewieństwo brzmieniowe z instrumentami elektronicznymi – świadczyć o tym może spora ilość flażoletów, długich wibrowanych nut i glissando. Całość jest bardzo medytacyjna, wycofana, wyciszona, trochę oniryczna i trochę efemeryczna.
Wysoka wartość artystyczna płyty wynika chyba z faktu, że powstała na bazie czystego uczucia i chęci ekspresji muzycznej – bardzo wyraźnej. Nie trafi do milionów, wielu będzie się wydawała za smutna, za cicha, bądź zbyt minimalistyczna. Za to słuchacze, który nie widzą w podobnych cechach wad – powinni sięgnąć po „Treny” jak najszybciej. Dla polskiej muzyki elektronicznej ten rok najwidoczniej rozpoczyna się bardzo obiecująco.”